Elektryfikacja jest procesem rozprzestrzeniania sieci elektroenergetycznej. Obecnie dostęp do energii elektrycznej jest kwestią oczywistą, ale około 100 lat temu, nawet w dużych miastach, nie było to normą. Co warto wiedzieć o elektryfikacji Polski? Kiedy się zaczęła i jak sytuacja z dostępem do prądu wygląda obecnie?
Elektryfikacja Polski – historia
W Polsce korzystano z energii elektrycznej już pod koniec XIX wieku. Wtedy szybko zyskiwała ona na znaczeniu i była bardzo ważna pod względem społeczno-gospodarczym, gdyż umożliwiała pracę po zmroku. Wówczas używano generatorów. Do szybkiego rozwoju elektryczności przyczyniło się wynalezienie silnika prądu stałego, do czego doszło w 1882 roku.
Już na początku XX wieku zaczęły powstawać w Polsce pierwsze elektrownie miejskie. Warto jednak wspomnieć, że pierwsza na świecie powstała w Nowym Jorku – uruchomiono ją w 1882 roku. Następnie zaczęły być one budowane w Europie. Na ziemiach polskich jeszcze przez I wojną światową pojawiły się one w wielu miastach. Były to Warszawa, Kraków, Gdańsk czy Poznań, ale również mniejsze miejscowości, m.in. na Śląsku. Początkowo energią zasilano mieszkania i oświetlenie uliczne. Niedługo trzeba było czekać na pierwszy tramwaj – pojawił się w Warszawie już w 1908 roku.
Rozwój elektryfikacji zahamowała wojna. Spowodowała ona nie tylko opóźnienie w powstawaniu nowych elektrowni i sieci, ale też wywołała spore szkody w istniejącej już infrastrukturze.
W tym miejscu warto podkreślić, że wpływ na tempo elektryfikacji miał też fakt, że korzystanie z energii elektrycznej było kosztowne. Najczęściej ograniczano się do zasilania prądem pojedynczych żarówek. Zużycie prądu było nieporównywalnie mniejsze niż obecnie. W 1918 roku średnio było to ok. 5 kWh, a dziś w dwuosobowym gospodarstwie jest to około 1500 kWh.
W okresie międzywojennym w Polsce działało ok. 300 elektrowni, ale z prądu korzystały głównie obiekty przemysłowe. Zwykli mieszkańcy mieli dostęp do energii wyłącznie w dużych miastach lub ośrodkach przemysłowych. Przełom nastąpił w momencie, kiedy wprowadzono atrakcyjne zasady dla firm, które będą przyłączać się do sieci energetycznej. Były to m.in. zwolnienia podatkowe, a także pierwszeństwo w uzyskiwaniu zezwoleń. Elektryfikację w Polsce wstrzymała II wojna światowa. Po tym trudnym okresie nastąpił jej dynamiczny rozwój – dostępny był nie tylko prąd dla firmy, ale także dla coraz większej liczby gospodarstw domowych. Powoli natomiast elektryczność docierała na wieś.
Elektryfikacja wsi w Polsce
Mieszkańcy dużych miast szybciej cieszyli się dostępem do prądu niż osoby zamieszkujące małe miejscowości. Po wojnie, w 1945 roku, tylko 10 procent wsi było podłączonych do sieci energetycznej. Elektryfikacja kraju po zakończeniu wojny przebiegała jednak zdecydowanie sprawniej, na co wpływ miał też rozwój technologii i jednoczesne obniżenie jej kosztów. W 1950 roku prąd miało już 20 procent gospodarstw, a w 1967 roku – ponad 81 procent.
Elektryfikacja w Polsce – obecne problemy
Czy to oznacza, że obecnie w Polsce każdy ma już dostęp do energii elektrycznej? Okazuje się, że nie. Obecnie jednak problemem nie jest już brak doprowadzenia prądu do gospodarstw, a koszty. Z danych Polskiego Instytutu Ekonomicznego wynika, że w 2020 roku liczba osób, które nie mogły używać prądu, zwiększyła się o 17 procent. W 2019 roku 7 procent ludności Polski było wykluczone energetycznie. Przyczyną takiej negatywnej zmiany była pandemia, przez którą wielu obywateli, szczególnie mało zarabiających, straciło możliwość pracy. Sytuacji nie poprawiają wciąż zapowiadane kolejne podwyżki cen. Warto więc szukać sposobów na obniżenie kosztów energii. Sposobem na to jest chociażby fotowoltaika od EWE, dzięki której rachunki można obniżyć do minimalnej kwoty. Wprawdzie wymaga to inwestycji, ale przy rosnących cenach zwrot z niej następuje jeszcze szybciej niż rok czy kilka lat temu.
Elektryfikacja to bez wątpienia jeden z największych procesów XX wieku. Bez niej współczesny świat po prostu nie mógłby powstać. Co warte podkreślenie, obecnie prąd dla firmy czy domu zorganizować można wszędzie – dociągając sieć czy też stawiając własne zasilanie – w postaci fotowoltaiki czy elektrowni wiatrowej. Niestety jednak dużo większym problemem zaczyna być sam koszt korzystania z energii elektrycznej. Dlatego warto szukać sposobów na obniżenie rachunków.
Przeczytaj również inne artykuły: System alarmowy - przewodowy czy bezprzewodowy?
Popularne artykuły na naszym blogu:
